سیستم مدیریت پورتال پایگاه خبری نشاط شهر

به گزارش نشاط شهر حضرت آیت الله شیخ محمدباقر بهاری(ره ) یکی از مشاهیر و نامداران تاریخ مشروطه خواهی و از ستارگان تابناک آسمان فقاهت و شریعت و افتخارات جاویدان بهار است، متاسفانه چنانکه شایسته اوست معرفی نشده و میراث عظیم علمی و فکری او در ورطه ی غفلت و فراموشی افتاده است.

شناخت آن عالم نامدار و آن مقام رفیع علمی و فقهی منحصر در جریان حد زنی ایشان در همدان گردیده و غایت شناخت مردم از این چهره کم نظیر تاریخ بهار در همین موضوع خلاصه می شود.

این نوشته سعی دارد در حد مقدورات به معرفی جایگاه واقعی آن عالم عامل و نامدار تاریخ معاصر بپردازد تا اندکی غبار از چهره تاریخی و جایگاه او در تولید علم و فقاهت بزداید.

شیخ محمد باقر بهاری در سال 1277 در بهار متولد شد، پدرش ملامحمد جعفر و او فرزند ملاکافی از تبار علمای دین بودند، ملا کافی سالها قبل به بهار هجرت کرده و ساکن بهار شده بود و بنا به اقوال شفاهی متداول در میان مردم و معمرین مکتب خانه ای نیز در بهار دایر کرده بود.

محمد باقر در چنین خانواده ای به دنیا آمد مقدمات علوم را در دوران کودکی در نزد پدر و بعضی علمای محلی فرا گرفت و دورانی که در مکتب خانه محلی عباسعلی به یادگیری مشغول بود با شیخ محمد بهاری دوست و همدرس شده بود.

وی پس از این مقدمات به همدان و بروجرد رفت و از محضر استادانی همچون محمداسماعیل همدانی و میرزامحمود طباطبایی استفاده کرد و تحصیلات خود را کامل تر کرد.

عطش یادگیری علوم مختلف او را به همراه شیخ محمد بهاری به نجف کشاند تا در درس علمای نامداری همچون ملاحسینقلی شوندی و میرزای شیرازی و شیخ حسن مامقانی و علامه نوری و آخوند خراسانی و ....حاضر شد و به درجه اجتهاد رسید.

مدت حضور او در نجف بیست سال طول کشید و نهایتا پس از اخذ درجه اجتهاد به همدان برگشت، از این تاریخ به بعد فعالیت های علمی و فقهی و سیاسی شیخ باقر آغاز شد و از تاثیرگذاران تاریخ معاصر همدان به شمار رفت.

شهرت عمده شیخ باقر و آنچه به لحاظ تاریخی و اجتماعی اهمیت دارد سهم عظیم و کارکرد او در جنبش مشروطه خواهی همدان است، مبارزات سیاسی شیخ باقر برای استقرار مشروطیت اعتباری بسیار برای او به همراه آورد و بعنوان یک روحانی انقلابی دربین مردم شناخته شد(متاسفانه کسانی که راجع به نقش روحانیت متشیع در جنبش مشروطه خواهی ایران رسالاتی نوشته اند هیچ ذکرخیری از او نکرده اند)(پرویز اذکایی، دایره المعارف تشیع. ذیل حرف بهاری )

شیخ باقر فقیهی بود که اگرچه تشرع وی جنبه فقاهتی و اجرای حدود داشت و در اجرای حدود شرعی هیچ ملاحظه ای را مد نظر نمی داشت، این عالم متشرع در جریان مبارزات سیاسیش به عنوان یک روحانی قانون دوست و مجلس خواه به شمار رفت و در میان مشروطه و مشروعه هیچ تعارضی نمی دید و این اندیشه را در کتاب ایضاح الخطا فی الرد عن الاستبداد به رشته تحریر آورد و خطای دیگران از جمله شیخ فضل الله نوری را توضیح نمود.

در سال 1325 مجلس شورای ملی او را به عنوان یکی از پنج تن مراجع تقلید(هیئت خمسه علمیه )به عضویت مجلس برگزید ولی شیخ باقر از قبول آن امتناع کرد.

در دوره بعدی یعنی در مجلس سوم نامزد نمایندگی مجلس از همدان شد ولی رای نیاورد، دلیل این امر نیز همان جریان حد زنی شیخ باقر بود که آن اعتبار گذشته را از وی سلب کرد و شیخ باقر از آن به بعد ( یکی دوسال آخر عمر خود ) خانه نشین شد.

شیخ باقر تالیفات فراوانی در فقه و حدیث و اصول و رجال دارد که تعدادی از آنها به زبان عربی و تعدادی به زبان فارسی نوشته شده اند، در شماره های بعدی به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

همنامی اتفاقی او با شیخ محمد باقربن محمدجعفر همدانی رئیس فرقه شیخیه همدان برخی انتشارات و اشتباهات راجع به تالیفات این دو درمنابع پدید آورده است در حالیکه از لحاظ عقیدتی این دو در قطب مخالف بوده اند. (تلخیص مقاله پرویزا ذکایی، در دایره المعارف تشیع ذیل بهاری )

جواد نوری

انتهای پپیام/