طبق شواهد اقتصادی موجود در شهرستان و اطلاعات واصله از کشاورزان، این روزها قطب سیب زمینی ایران با توجه به مازاد تولید سیب زمینی در سال جاری احوال خوبی ندارد و به گفته برخی کارشناسان این صنف،ممکن است سال سختی را با توجه به مازاد سیب زمینی و تولید سال پیش رو داشته باشیم.
به گزارش نشاط شهر؛ در سال جاری با توجه به کشت بیش از اندازه سیب زمینی در شهرستان و از طرفی کاهش صادرات به علت بیماری کرونا، باعث شد تا کشاورزان با مازاد این محصول و روی دست ماندن سیب زمینی مواجه شوند اما فی الحال مهمترین نکته جلوگیری از زیان های سال پیش رو، به علت کشت دوباره محصول و تلنبار شدن و زیان دهی کشاورزان است.
دراین باره با چندتن از کشاورزان و کارشناسان این صنف هم کلام شدیم و نظر آنها را درمورد این بحران جویا شدیم.
مهندس مجید ریحانی مدیرعامل شرکت تعاونی سیب زمینی کاران بهار در ابتدا با وجود همه مشکلات تولید ،مهمترین مشکل کشاورزان بهاری را فروش محصولاتشان و قیمت بسیار پایین آن دانست و گفت: عمده ترین مشکل کشاورزان بهاری به فروش رساندن محصولاتشان در مواقع مازاد محصول است و با عدم رفع همیشگی و ریشه ای این مشکل،باز هم شاهد چنین اُفت و خیزهایی خواهیم بود.
دراین باره با چندتن از کشاورزان و کارشناسان این صنف هم کلام شدیم و نظر آنها را درمورد این بحران جویا شدیم.
مهندس مجید ریحانی مدیرعامل شرکت تعاونی سیب زمینی کاران بهار در ابتدا با وجود همه مشکلات تولید ،مهمترین مشکل کشاورزان بهاری را فروش محصولاتشان و قیمت بسیار پایین آن دانست و گفت: عمده ترین مشکل کشاورزان بهاری به فروش رساندن محصولاتشان در مواقع مازاد محصول است و با عدم رفع همیشگی و ریشه ای این مشکل،باز هم شاهد چنین اُفت و خیزهایی خواهیم بود.
رنگ و بوی زیان سال آتی چگونه خواهد بود!
وی درادامه گریزی به دو سال اخیر زد و اظهار داشت:با برداشته شدن یارانه نهاده های کشاورزی و آزاد شدن قیمت ارز ، هزینه های تولید محصول سیب زمینی با افزایش شدیدی مواجه شده و تولید محصول را با ریسک چندین برابر مواجه کرده است و اگر فکر و چاره اتخاذ نشود ، زیان‌هایی که کشاورز در سال‌های آتی با آن مواجه می‌شود رنگ و بویی دیگر خواهد داشت و با زیان‌هایی که چندین سال پیش مواجه بوده متفاوت خواهد بود؛ به بیان ساده‌تر اگر در سال‌های آتی سطح زیر کشت ، هزینه‌ها و صادرات مدیریت نشود شاهد زیان دهی کشاورزان خواهیم بود و جبران ناممکنی خواهد داشت.
ریحانی اذعان داشت: با توجه به اینکه کشت سیب زمینی در بهار از لحاظ اشتغال و معیشت(که از سن ۱۴ سال تا ۹۰ سال در این حوزه مشغول فعالیت هستند و به صورت مستقیم و غیر مستقیم کسب روزی میکنند) از اهمیت بالایی برخوردار است ، اگر این صنف از درآمد و اشتغال زایی شهرستان با مشکل مواجه شود با اتفاقات اجتماعی ، اقتصادی بیشماری مواجه خواهیم شد.
در ادامه ریحانی مهمترین روش پیشگیری از این مشکلات را برنامه‌ریزی و ارائه طرح در سطح ملی دانست و افزود :اگر با برنامه‌ریزی در سطح کلان کشوری و با در نظر گرفتن نیاز داخلی کشور، آمار صادرات و صنایع ، به حجم تولیدِ مفید و تعریف شده و ثابتی برسیم و بر اساس این حجم مورد نیاز سطح زیر کشت و تولید محصول را تنظیم نماییم ،قطعا از مشکلاتی چون مازاد تولید و از دست دادن سرمایه کشاورز و منابع آبی و خاکی جلوگیری خواهیم کرد.
عدم کنترل سطح کشت عامل مهم زیان دهی
وی مشکل اساسی زراعت سیب زمینی را عدم کنترل سطح زیرکشت دانست و تصریح کرد: در چند سال اخیر سطح زیرکشت کشور و همچنین عملکرد در واحد سطح بالا رفته؛بطور مثال استانهایی مانند کردستان و لرستان مصرف‌کننده سیب‌زمینی بودند اما اکنون به قطب تولید سیب‌زمینی تبدیل شده‌اند.
وی در ادامه اظهار داشت : شاید در قدم نخست وقتی بگوییم کشاورزان در حد استاندارد و برنامه ی ابلاغی کشت کنند آزرده خاطر شوند، اما این ناراحتی گذرا خواهد بود چراکه با سطح زیرکشت استاندارد و کنترل شده ، هر کشاورزی می‌تواند به درآمد ثابت و تضمینی برسد و زیانی نبیند.
نمایندگان بدنبال الگوی سطح کشت باشند نه جذب آراء
مدیرعامل شرکت تعاونی سیب زمینی کاران درادامه تاکید کرد: چون طرحهایی همانند الگوی زیرکشت طرحیست که ایجاد مشغله و حاشیه برای نماینده می کند، هیچ کدام از نماینده‌ها به علت جذب آرای زیاد از روستاها و از دست دادن محبوبیت خود، خود را آنچنان که باید خود را درگیر این موضوع نمی کنند و متاسفانه شاهد این زیان دهی ها میشویم.
ریحانی عنوان داشت:صادرات سیب زمینی کمتر از هزینه تولید و قیمت تمام شده ،معنا ندارد ؛ می‌شود بجای عنوان صادرات از عنوان اهدا کردن محصول به یک کشور همسایه نام برد.
وی اشاره ای به سال جهش تولید زد و گفت:مع الاسف زنجیره‌های تولید وجود نداشت که ما بخواهیم از این زنجیره ها در برآورده شدن این امر استفاده کنیم،ما به دنبال این هستیم که در کنار عملکرد ،کیفیت محصول در این صنف افزایش پیدا کند و محصولاتمان صادرات محور باشد.
ریحانی بیان کرد: به غیر از کنترل سطح زیر کشت، از راه‌های دیگرِ نجات می توان به گسترش کشت‌های قراردادی و گسترش صنایع تبدیلی نام برد و امیدواریم همه این امور به زودی با اتحاد و عزم ملی، بخش خصوصی، تشکل‌های تعاونی، کشاورزان، مسئولین جهادی ، جهاد کشاورزی، نمایندگان انقلابی و دیگر مسئولین میسر خواهد شود.
در ادامه نظر قاسم قاسمی طاهر یکی از کشاورزان بهار را در مورد مازاد سیب زمینی جویا شدیم.
مازاد ۵۰۰ هزارتنی سیب زمینی!
وی با اشاره به نامگذاری سال بعنوان جهش تولید افزود:میتوان گفت باتوجه به جهش تولید محصول سیب زمینی و افزایش تولید سالانه ی این محصول نسبت به سال قبل، این امر تحقق یافته اما با توجه به شرایط کرونایی امسال، صادرات محصول نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و همچنین مصرف سرانه داخلی با توجه به کمتر شدن مراسمات و کاهش مصرف رستوران ها و هتل ها به این آمار تأثیر دوچندانی گذاشته و متاسفانه اکنون شاهد این مازاد در بازار کشاورزی بهار هستیم .
وی در ادامه افزود:با توجه به اینکه امسال مصرف کاهش یافته و از طرفی میزان تولید نسبت به هر سال افزایش یافته با مازاد ۵۰۰ هزار تنی محصول سیب‌زمینی در سطح کشور مواجه شده ایم و پیش‌بینی می‌شود با این روند، در سال ۱۴۰۰ هم هدررفت منابع آبی، خاکی و سرمایه ای را شاهد باشیم؛اما با همت،همکاری و ذهن اقتصادی کشاورزانمان میتوانیم از این بحران و زیان غیرقابل جبران جلوگیری کنیم.
در ادامه با مهندس علی اصغر فزونی کارشناس ارشد کشاورزی همکلام شدیم؛
وی با اشاره به سال جهش تولید گفت: کشاورزان ما عنوان جهش تولید را عملیاتی کردند و توانستند کشور را به شرایطی برسانند که از نظر تغذیه بی نیاز کنند، اما از طرفی شرایط کشت سال پیش رو شرایط مساعدی نیست و امکان دارد کشاورز از لحاظ مازاد موجود در بازار ضرر ببیند.
وی درادامه اظهار داشت: کشاورزان جزء معدود قشرهایی هستند که کمک حال کشور دراوضاع نابسامان اقتصادی هستند ، چرا که با وجود نرخ بالای نهاده‌های کشاورزی و مقرون به صرفه نبودن فروش و همچنین هزینه های بسیار بالای تولید محصولات،اغلب با حداقل قیمت و حتی پایین‌تر از هزینه کشت باز هم دست ازتلاش برنداشته و به کار تولید ادامه میدهند.
وی یکی دیگر ازدلایل مازاد محصول را کاهش صادرات به کشور عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس دانست وگفت:تولید بیش از نیاز محصول سیب زمینی درسال جاری که به طرز عجیبی افزایش یافت وهمچنین شرایط کرونایی ،صادراتی آنچنانی انجام نپذیرفته است واکنون شاهد مازاد محصول هستیم.
در ادامه نظر قاسم قاسمی طاهر یکی از کشاورزان بهار را در مورد مازاد سیب زمینی جویا شدیم.
مازاد ۵۰۰ هزارتنی سیب زمینی!
وی با اشاره به نامگذاری سال بعنوان جهش تولید افزود:میتوان گفت باتوجه به جهش تولید محصول سیب زمینی و افزایش تولید سالانه ی این محصول نسبت به سال قبل، این امر تحقق یافته اما با توجه به شرایط کرونایی امسال، صادرات محصول نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و همچنین مصرف سرانه داخلی با توجه به کمتر شدن مراسمات و کاهش مصرف رستوران ها و هتل ها به این آمار تأثیر دوچندانی گذاشته و متاسفانه اکنون شاهد این مازاد در بازار کشاورزی بهار هستیم .
وی در ادامه افزود:با توجه به اینکه امسال مصرف کاهش یافته و از طرفی میزان تولید نسبت به هر سال افزایش یافته با مازاد ۵۰۰ هزار تنی محصول سیب‌زمینی در سطح کشور مواجه شده ایم و پیش‌بینی می‌شود با این روند، در سال ۱۴۰۰ هم هدررفت منابع آبی، خاکی و سرمایه ای را شاهد باشیم؛اما با همت،همکاری و ذهن اقتصادی کشاورزانمان میتوانیم از این بحران و زیان غیرقابل جبران جلوگیری کنیم.
در ادامه با مهندس علی اصغر فزونی کارشناس ارشد کشاورزی همکلام شدیم؛
وی با اشاره به سال جهش تولید گفت: کشاورزان ما عنوان جهش تولید را عملیاتی کردند و توانستند کشور را به شرایطی برسانند که از نظر تغذیه بی نیاز کنند، اما از طرفی شرایط کشت سال پیش رو شرایط مساعدی نیست و امکان دارد کشاورز از لحاظ مازاد موجود در بازار ضرر ببیند.
وی درادامه اظهار داشت: کشاورزان جزء معدود قشرهایی هستند که کمک حال کشور دراوضاع نابسامان اقتصادی هستند ، چرا که با وجود نرخ بالای نهاده‌های کشاورزی و مقرون به صرفه نبودن فروش و همچنین هزینه های بسیار بالای تولید محصولات،اغلب با حداقل قیمت و حتی پایین‌تر از هزینه کشت باز هم دست ازتلاش برنداشته و به کار تولید ادامه میدهند.
وی یکی دیگر ازدلایل مازاد محصول را کاهش صادرات به کشور عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس دانست وگفت:تولید بیش از نیاز محصول سیب زمینی درسال جاری که به طرز عجیبی افزایش یافت وهمچنین شرایط کرونایی ،صادراتی آنچنانی انجام نپذیرفته است واکنون شاهد مازاد محصول هستیم.
قیمت امسال سیب زمینی با قیمت ۱۰ سال پیش فرقی نکرده!
فزونی اذعان کرد:حدود ۱۰ سال پیش قیمت محصول سیب زمینی حدوداً قیمت امسال یعنی همان ۱۵۰۰ تومان بود و دلیل رکود فعلی ازدست دادن بازار عراق است چرا که درحال حاضر این کشور محصولات عمده کشاورزی خود را از کشور ترکیه تامین میکند و قسمت کمتری ازواردات کشور خود رابه کشور ما اختصاص میدهد.
این کارشناس ارشدکشاورزی درادامه تصریح کرد: در حال حاضر صادرات محصول به مقادیر بسیارکم به افغانستان و ازبکستان و معدود کشورهای همسایه انجام میگیرد.
وی گفت:کشاورزان بهاری درچند سال اخیر به هرشیوه ممکن و درسخت ترین شرایط، محصول خود را تولیدکرده‌اندچرا که برای گذراندن زندگی خودچاره دیگری جز کشت این محصول ندارند ومتاسفانه با جا نیفتادن الگوی سطح کشت از لحاظ فرهنگی و اجتماعی،کشاورزان هرسال متحمل ضررو زیان فراوان میگردند.
ضعف مدیریتی عامل نوسانات قیمت
وی دربخش دیگری ازمصاحبه خود ازنوسانات شدید قیمتی میوه و صیفی جات انتقاد کردوگفت: گاهی اوقات قیمت این محصولات بسیار بالا و گاهی بسیار پایین است،که دلیل این مسئله را نیز ضعف مدیریتی میتوان عنوان کرد؛ قیمت این محصولات باید در یک حد منطقی بماند که نه کشاورز ضرر کند نه به مصرف کننده اجحاف شود.
وی درپایان اظهارداشت:وزارت جهاد کشاورزی، به عنوان متولی تنظیم بازار باید میزان نیاز بازار و صادرات را مشخص کند و براین اساس الگوی کشت را تنظیم نماید و به کشاورزان اعلام نماید چه میزان از هر محصول راکشت کنند،بدین ترتیب دیگر شاهد چنین مشکلاتی نخواهیم بود؛مازاد عرضه دربرابر تقاضابحران جدی دربازار ایجادکرده است که صادرات مازاد به بازارهای هدف،تنها راهکار رفع بحران به شمار می رود که این هدف با ارائه مشوقها وبسته های تشویقی برای صادرکنندگان میسر میگردد.
درسال جدید درکنار محصول مدیریت و خلاقیت هم بکاریم
با این تفاسیر میتوان گفت عمده مشکل فعلی کشاورز ، عدم تقاضای مناسب برای محصول تولید شده اوست؛ چرا که نبود صنایع تبدیلی و صادرات بر آمار تقاضا مُهر تعیین کننده ای میگذارد؛ازطرف دیگر هنوز مازاد تولید سال جاری در انبار و سردخانه ها بیداد میکند و سال زراعی جدید در راه است و تولید سال جدید در حالی اتفاق می افتد که هنوز مازاد تولید سال جاری به فروش نرفته و مسئله ناراحت کننده تر اینکه ، هزینه تولید بسیار بالا رفته و کشت دوباره‌ی محصول اثر مثبتی نخواهد داشت.
آینده عرصه کشاورزی نیازمند پالایش کارشناسی ،مطالعات میدانی برای رفع و تسهیل این مشکل ، ایجاد زیر ساخت برای صنایع تبدیلی است چرا که بدون هماهنگی و برنامه ریزی جهشی نخواهیم داشت.
می توان گفت تفسیر سال جهش تولید صرفاً به معنی کمیّت و افزایش حجم و مقدار تولید نیست؛ به بیان دیگر جهش تولید یعنی تولید از نظر اشتغال پایدار، رفع بیکاری، ارتقای کیفیت، ایجاد زیرساخت برای سرمایه‌گذاری، رونق تولید کشوری و اقتصادی،ایجاد زیرساخت برای صادرات و برند سازی، استقرار زنجیره‌های تامین برای برابری عرضه و تقاضا و تقویت واحدهای تولیدی ، جهش پیدا کند.
متاسفانه مدیریت جهش تولید بسیار ضعیف است و سال آتی باید در کنار محصولات، خلاقیت و مدیریت هم بکاریم چرا که کاشت تولید محصولش زیان نیست!
شایان ذکر است جهش تولید در هر عرصه و صنفی باید با در نظر گرفتن و محاسبه ی چارچوب عرضه و تقاضا، با برنامه‌ریزیِ وزارت های ذیربط و انتقال اطلاعات به تولید کننده انجام شود و گرنه شاهد مازاد محصول همانند هم اکنون خواهیم بود؛امیداست درسال پیش رو کشاورزان با تفکر اقتصادی و درنظر گرفتن الگوی سطح کشت تولیدات خود را به بار بنشانند.
شهرزاد عباسی
با این تفاسیر میتوان گفت عمده مشکل فعلی کشاورز ، عدم تقاضای مناسب برای محصول تولید شده اوست؛ چرا که نبود صنایع تبدیلی و صادرات بر آمار تقاضا مُهر تعیین کننده ای میگذارد؛ازطرف دیگر هنوز مازاد تولید سال جاری در انبار و سردخانه ها بیداد میکند و سال زراعی جدید در راه است و تولید سال جدید در حالی اتفاق می افتد که هنوز مازاد تولید سال جاری به فروش نرفته و مسئله ناراحت کننده تر اینکه ، هزینه تولید بسیار بالا رفته و کشت دوباره‌ی محصول اثر مثبتی نخواهد داشت.
آینده عرصه کشاورزی نیازمند پالایش کارشناسی ،مطالعات میدانی برای رفع و تسهیل این مشکل ، ایجاد زیر ساخت برای صنایع تبدیلی است چرا که بدون هماهنگی و برنامه ریزی جهشی نخواهیم داشت.
می توان گفت تفسیر سال جهش تولید صرفاً به معنی کمیّت و افزایش حجم و مقدار تولید نیست؛ به بیان دیگر جهش تولید یعنی تولید از نظر اشتغال پایدار، رفع بیکاری، ارتقای کیفیت، ایجاد زیرساخت برای سرمایه‌گذاری، رونق تولید کشوری و اقتصادی،ایجاد زیرساخت برای صادرات و برند سازی، استقرار زنجیره‌های تامین برای برابری عرضه و تقاضا و تقویت واحدهای تولیدی ، جهش پیدا کند.
متاسفانه مدیریت جهش تولید بسیار ضعیف است و سال آتی باید در کنار محصولات، خلاقیت و مدیریت هم بکاریم چرا که کاشت تولید محصولش زیان نیست!
شایان ذکر است جهش تولید در هر عرصه و صنفی باید با در نظر گرفتن و محاسبه ی چارچوب عرضه و تقاضا، با برنامه‌ریزیِ وزارت های ذیربط و انتقال اطلاعات به تولید کننده انجام شود و گرنه شاهد مازاد محصول همانند هم اکنون خواهیم بود؛امیداست درسال پیش رو کشاورزان با تفکر اقتصادی و درنظر گرفتن الگوی سطح کشت تولیدات خود را به بار بنشانند.
شهرزاد عباسی
*نشاط شهر هیچ مسئولیتی نسبت به نظرات ندارد و نمایش نظرات دلیلی بر تائید یا رد آنها نیست
* در نظرات ارسالی دقت شود که در آن توهین و افترا به اشخاص نسبت داده نشود.
* نظراتی که مغایر با اصول نظام جمهوری اسلامی باشد نمایش داده نمی شود.