سیستم مدیریت پورتال پایگاه خبری نشاط شهر

به گزارش نشاط شهر، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی وزارت صمت در گزارشی با بررسی مصرف برنج در بین سال های 1390 تا 1399 (پیش از افزایش چندین و چند برابری قیمت برنج در سال جاری) اعلام کرده است که در طول 10 سال سرانه مصرف برنج در کشور حدود 11 کیلوگرم به صورت میانگین کاهش داشته است. در این گزارش آمده است:« ایران با دارا بودن 4درصد از سطح زیركشت برنج جهان، در رتبه بيست و هشتم توليد این محصول قرار دارد. در سال زراعي 98-99 معادل 2 ميليون و 400 هزارتن برنج سفيد از حدود4 ميليون تن شلتوك در سطح 700 هزار هكتار  اراضي شالي زاري (عمدتا در مازندران، گيلان، گلستان و خوزستان) توليد شده است. اما شرایط خشكسالي سال جاري مي تواند توليد برنج داخل را در مقایسه با سال هاي قبل تحت تاثير قرار دهد. خود كفایي در محصولات استراتژیک تضمين كننده امنيت غذایي و  مالاًامنيت عمومي و  ثبات اقتصادي و سياسي كشور است كه این موضوع به وضوح درسند چشم اندا ز 20 ساله و برنامه هاي پنج ساله توسعه بيان شده است. طبق آمارهاي وزارت جهاد كشاورزي، ضریب خودكفایي برنج  توليدي درایران طي ده سال اخيرمعادل 64.3 درصد بوده است كه نشان از وجود ظرفيت مناسبي براي تامين بخش عمده اي از نياز كشور با اتكاء به توليد داخلي دارد.»

در بخش دیگری از این گزارش آمده:« از آنجا كه ایران به واردات برنج وابستگي داشته و توليد داخلي كفاف مصرف همه مردم را نمي دهد. لذا درشرایط فعلي، كشور  ناچار به واردات آن ازخارج است. ایران تاكنون یكي از بزرگترین واردكنندگان برنج باسماتي ازهند بوده است.پاكستان، تایلند و ویتنام نيز در رتبه هاي بعدي قرار دارند. در دولت هاي قبل براي واردات حدود 300هزارتن برنج جهت تامين ذخایر استراتژیک و احتياطي كشور، به شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي مجوز داده مي شد كه این رقم در مصوبه هاي بعدي به نصف كاهش یافت. البته به اقتضاي شرایط، حجم واردات این شركت طي این مدت بين دو رقم فوق در نوسان بوده است. در سال 1399 ميزان واردات برنج به كشور حدود 870 هزار تن بوده كه 23 درصد آن از كانال شركت بازرگاني دولتي صورت گرفته است. مابقي  واردات برنج توسط بخش خصوصي انجام شده است.»

در این گزارش نوشته شده؛ گفته مي شود یكي از عوامل تهدید كننده خود اتكایي در محصول برنج، واردات بيشتر از نياز بوده است. به منظور مقابله با این پدیده، طي سال هاي اخير براي این محصول تصميماتي همچون اعمال محدودیت هاي وارداتي و همچنين تغيير گروه كالایي برنج  خارجي در سبد تخصيص ارز، از اولویت اول به اولویت دوم و درنتيجه تخصيص ارز نيمایي اتخاذ شده است. البته دولت تلاش كرده این موضوع  را به گونه اي مدیریت كند تا قطع تخصيص ارز ترجيحي، كمترین پيامد را در بازار برنج و امنيت غذایي كشورداشته باشد. یكي دیگر از اقداماتي كه صورت  گرفت،  كاهش حقوق و عوارض گمركي واردات برنج از 26 درصد سال 1398 به 10 درصد در سال 1399 بوده است. با این حال مشكلات پرداخت ارز و گراني آن در ماه هاي اخير موجب شده تقاضا براي واردات برنج به شدت كاهش یابد.

موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی نوشته است:« در ايران بطور طبيعي الگوي تقاضاي برنج در كشور به گونه اي است كه مصرف كنندگان برنج ایراني تمایل كمتري به خرید و  مصرف برنج خارجي دارند و برخي دهک هاي درآمدي پایين براي مدیریت هزینه هاي خود ابتدا برنج پرمحصول ایراني را جایگزین برنج كيفي ایراني مي كنند و برنج خارجي را در اولویت بعدي جهت جبران كسري برنج در سبدغذایي خود اضافه مي كنند .ضمن این كه گفته مي شود مصرف كنندگانِ حدود 11 استان از 16 استان مرزي (و عمده  جمعيت استان هاي كرمان، فارس، كهگيلویه و بویراحمد، لرستان و بخشي از همدان)، به طور كلي برنج خارجي را دراولویت الگوي مصرف خود قرار مي دهند. بدیهي است در این استان ها، مدیریت هزینه هاي خانوار بر نوع  برنج  خارجي  مورد مصرف تاثير دارد. به نحوي كه اقشار با درآمد متوسط و بالا برنج خارجي كيفي و اقشار كم درآمد نيز برنج خارجي با كيفيت پایين تر(ارقام پرمحصول) را ترجيح مي دهند. حال چنانچه دسترسي به ارقام پرمحصول با قيمت مناسب براي اقشار كم درآمد امكان پذیر نباشد، این احتمال وجود دارد كه به تدریج  برنج خارجي از سبد مصرف این خانوارها حذف شود. البته با توجه به افزایش قيمت برنج خارجي ازسال گذشته و كاهش شكاف  قيمت برنج خارجي و ایراني، احتمال برهم خوردن تركيب الگوي مصرف برنج داخلي وخارجي وافزایش تمایل مصرف كنندگان برنج خارجي به خریدارقام پرمحصول برنج ایراني نيز وجود دارد. روند مصرف سرانه برنج طي سال هاي 1390 تا 1399 كاهشي بوده  و از44 كيلوگرم درسال 1390 به 33 كيلوگرم درسال  1399 رسیده است.»

انتهای پیام/ص