سیستم مدیریت پورتال پایگاه خبری نشاط شهر

مردم بهار از یکی - دو ماه به عید مانده به استقبال نوروز میروند و وسایل و لوازم الزم برای این جشن باستانی از قبیل لباس نو برای تمامی اعضای خانواده، وسایل آتش بازی جهت شب چهارشنبه سوری، روز قاضیان قاضیان و شب عید، آجیل و شیرینی جات و لوازم هفت سین را فراهم میکنند. 

همچنین زنان بهار از چند روز به عید مانده در خانه ها نان محلی، گرده، کاک و نوعی گرده محلی که به آن اگردک یا نان چایی میگویند، میپزند و خانه تکانی را نیز انجام میدهند و با تهیه تخم مرغ رنگی با پوست پیاز خود را آماده برگزاری مراسم عید نوروز مینمایند که مهمترین آنها به شرح زیر میباشند و ممکن است که بعضی از این مراسم در حال حاضر کمرنگ یا به دست فراموشی سپرده شده باشد.

شب چهارشنبه سوری

در این شب تمامی خانواده ها به پشت بام های خود رفته و آتش روشن میکنند و لوازم آتش بازی را که قبلا تهیّه کرده اند با نشاط و شادمانی به کار میبرند.

روز قاضیان - قاضیان

این سنّت در یک روز قبل از عید نوروز به وسیله نوجوانان شهر بهار اجرا میشده است و مختص شهر بهار بوده و حتی در هیچ یک از روستاهای همجوار چنین آیینی وجود نداشته است که متأسفانه چند سالی است که متروک مانده است. 

برای اجرای این آیین، نوجوانان هر محلّه ای از چهار ماه به عید نوروز مانده، روزهای جمعه با گروههای ۷۰- ۸۰ نفری در محله خود راه افتاده و به درب خانه های ساکنین محله میرفتند و با خواندن دسته جمعی جمله ترکیِ: 

»قاضیان، قاضیان یاپمَسه آلله باالین ساخلَسه«

وسایل و لوازم سوخت را جمع آوری میکردند و آنها را در هر محلّه ای در یک انبار نگهداری میکردند و در یک روز به عید مانده که آن را روز قاضیان- قاضیان میگویند در هر محلّه ای مال خود را از انبار بیرون آورده و از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ ظهر آنها را سوزانده و آتش بازی به راه می انداختند. 

علت نامگذاری این روز به نام قاضیان- قاضیان این است که در زمانی دیرین و شاید حکومت سالجقه کردستان یک قاضی در این شهر به مردم ظلم و ستم فراوانی میکرده است و مردم از بی عدالتی این قاضی به ستوه آمده، وی را گرفته و در یک روز به عید مانده در آتش میسوزانند و برای اینکه این خاطره همیشه زنده و درس عبرتی باشد هر ساله این مراسم تکرار می شده است و البته این موضوع را کمتر کسی میداند.

 شب عید:

در شب عید نیز مانند شب چهارشنبه سوری آتش بازی در پشت بامها به عمل میآید. خانوادهها سفره هفت سین را میچینند و در درون یک کاسه آب دو عدد گردو میاندازند و از قدیم اعتقاد دارند که درهنگام تحویل سال این دو گردو به هم میخورند. در این شب از زمان گذشته حتماً میبایستی جهت شام پلو و خورش و گاهاً ماهی دودی تهیه بشود. بزرگان خانواده بایستی برای دختران و خواهران خود که ازدواج کرده اند عیدی که شامل خلعتی که پارچه یا پیراهن میباشد، بعلاوه حنا، صابون و غذای شب عید که از همان پلو و خورش است به همراه شیرینی از قبیل نقل و نبات یا قند درون یک سینی بزرگ گذاشته و یک نفر از جوانان خانواده یا خدمتکار سینی را بالای سر گذاشته و به خانه آنان ببرد. آنها نیز به کسی که هدایا را میبرد اِنعامی میدهند.

مراسم شال اندازی:

پس از صرف شام شب عید از ساعت ۱۰ به بعد مراسم شال اندازی اجرا میشود. این مراسم مخصوص جوانان و نوجوانان میباشد و بدین صورت است که چندین شال را به هم میبندند و در انتهای شال آخر دستمال بزرگی بسته و از پشت بامها شالها را به خانه همدیگر انداخته و آنقدر پشت بام را میکوبند تا صاحب خانه چیزی مثل پول نقد، تخم مرغ رنگی یا جوراب های پشمی و بافتنی که قبلا آماده کرده بودند 

داخل دستمال بگذارند و کسی که شال را انداخته است آن را بالا میکشد و آنها را برمیدارد و به سایر خانه ها میروند و این ماجرا گاهاً تا یک بامداد ادامه خواهد داشت.

عید نوروز

در روز عید تمامی اعضای خانواده لباسهای نو را میپوشند زیرا اعتقاد دارند که با نو شدن سال، جامه و لباس نیز باید نو شود حتی در حدّ یک جفت جوراب نو. سپس به همدیگر تبریک گفته و دشت عید را از بزرگ خانواده که قبلا پولهای نو را درون قرآن قرار داده دریافت مینمایند و پس از صرف صبحانه دید و بازدید عید شروع میشود و جوانان و نوجوانان برای دیدن اقوام و آشنایان و حتی گرفتن دشت و عیدی به منازل آنان میروند و ضمن گفتن تبریک عید دشت و عیدی خود را نیز دریافت مینمایند.

بزرگان خانواده نیز در اتاقی مخصوص که برای این مراسم از قبل آماده شده و سفره هفت سین در آن گسترده شده است می نشینند. در سفره هفت سین کلیه وسایل پذیرایی از قبیل شیرینی، آجیل، میوه جات و غیره چیده شده است و میهمانان پس از روبوسی و تبریک عید بر دور سفره دقایقی مینشینند و با خوردن چای با خوراکی های درون سفره از خود پذیرایی میکنند. این مراسم تا چندین روز ادامه دارد و پس از گذشت یک هفته بزرگ خانواده برای بازدید تمامی کسانی که به دیدار وی آمده اند به خانه های آنان می روند و شاید این عمل تا بعد از سیزدهم عید نیز به طول انجامد. لازم به ذکر است که این سنت بسیار زیبا و پسندیده میباشد و موجب برقراری انس و دوستی و رفع کدورت در میان اهل بهار میشود و اگر چنانچه در طول سال ناراحتی بین دو نفر ایجاد شده باشد در این روز باهم آشتی میکنند.

 تخم مرغ بازی:

یکی از سنتهای دیگری که در شهر بهار رایج میباشد تخم مرغ بازی است که نواجوانان و جوانان در محله های مختلف تخم مرغهای رنگی خود را که در دید و بازدیدهای عید بدست آوردند دو نفر دو نفر به هم می کوبند و مال هر کدام که زودتر شکست بازنده بوده و تخم مرغ را به نفر پیروز میدهد.

منابع:

تحقیق و پرسش از پدربزرگ مهربانم جناب آقای عبداله یوسفی و دخترعمه های عزیز پدرم که مقیم در شهر بهار میباشند.

نوشته آریا یوسفی، دانش آموز کلاس هفتم دبیرستان تیز هوشان  

انتهای پیام/ص